Szkolenie Python 101¶

Dystrybucje¶

Najwygodniej pracować w systemie Linux zainstalowanym na stałe, np. obok MS Windows. Polecamy systemy, na których przetestowaliśmy scenariusze:

• Linux Mint 18 z dowolnym środowiskiem graficznym.

• Debian Jessie 8 – ostatnia stabilna wersja,

  proponujemy wersję ze środowiskiem XFCE. Zob.: Instalacja Debiana Jessie.

• Xubuntu 16.04 LTS – stabilna odmiana Ubuntu, zawiera proste i wydajne środowisko graficzne XFCE. Zob. Instalacja Lubuntu (instalacja jest taka sama).

Instalacja powyższych systemów jest prosta, pomocne informacje można znaleźć np. na stronie Zainstalu Linuksa

Narzędzia i biblioteki¶

W systemach linuksowych Python 2.7.x zainstalowany jest domyślnie, wersja 3.x również. Potrzebne narzędzia/biblioteki instalujemy przy użyciu systemowego menedżera pakietów (np. apt-get czy pacman) i/lub instalatora pakietów Pythona pip.

Wymagane:

• pip – instalator pakietów Pythona, podstawowe narzędzie służące do zarządzania pakietami Pythona zgromadzonymi np. w repozytorium PyPI (Python Package Index);
• virtualenv – menedżer wirtualnych środowisk Pythona, pozwala tworzyć katalogi zawierające izolowane środowisko Pythona umożliwiające instalowanie wybranych wersji pakietów przez zwykłych użytkowników;
• klient git – narzędzie umożliwiające korzystanie z repozytoriów kodu i dokumentacji w serwisie Github
• sqlite3 – konsolowa powłoka dla baz SQLite3, umożliwia przeglądanie schematów tabel oraz zarządzanie bazą za pomocą języka SQL.

Dodatkowe:

• ipython – rozszerzona interaktywna konsola Pythona;
• qtconsole – rozszerzona interaktywna konsola Pythona wykorzystująca bibliotekę Qt, umożliwia m. in. wyświetlanie wykresów utworzonych z wykorzystaniem matplotlib.

Instalacja

W systemach opartych na Debianie (LinuxMint, (X)Ubuntu itp.) w terminalu wydajemy następujące polecenia:

~$ sudo apt-get update
~$ sudo apt-get install python-pip python-pygame python-tk python-matplotlib git sqlite3
~$ sudo apt-get install ipython ipython-qtconsole
~$ sudo pip install virtualenv flask django peewee sqlalchemy flask-sqlalchemy

W systemach opartych na Arch Linuksie (Manjaro itp.) w terminalu wydajemy następujące polecenia:

~# pacman -Syyu
~# pacman -S python2-pip python2-pygame tk python2-matplotlib git sqlite
~# pacman -S ipython2-notebook python2-pyqt5
~# pip2 install virtualenv flask django peewee sqlalchemy flask-sqlalchemy

~$ sudo apt-get install build-essential libpng12-dev zlib1g-dev libfreetype6-dev python-dev
~$ sudo pip install matplotlib ipython qtconsole

~$ pip -V  # wersja narzędzia pip
~$ pip list  # lista zainstalowanych pakietów
~$ sudo pip install nazwa_pakietu  # instalacja pakietu
~$ sudo pip install nazwa_pakietu -U  # aktualizacja pakietu
~$ sudo pip uninstall  # usunięcie pakietu

Inerpreter Pythona¶

Na stronie Python Releases for Windows klikamy link Last Python 2 Release - ... i pobieramy plik Windows x86 MSI installer dla Windowsa 32-bitowego lub Windows x86-64 MSI installer dla edycji 64-bitowej.

Narzędzia i biblioteki¶

Narzędzia wymagane:

• pip – instalator pakietów Pythona, podstawowe narzędzie służące do zarządzania pakietami Pythona zgromadzonymi np. w repozytorium PyPI (Python Package Index);
• virtualenv – menedżer wirtualnych środowisk Pythona, pozwala tworzyć katalogi zawierające izolowane środowisko Pythona umożliwiające instalowanie wybranych wersji pakietów przez zwykłych użytkowników;
• klient git – narzędzie umożliwiające korzystanie z repozytoriów kodu i dokumentacji w serwisie Github
• sqlite3 – konsolowa powłoka dla baz SQLite3, umożliwia przeglądanie schematów tabel oraz zarządzanie bazą za pomocą języka SQL.

Narzędzia dodatkowe:

• ipython – rozszerzona interaktywna konsola Pythona;
• qtconsole – rozszerzona interaktywna konsola Pythona wykorzystująca bibliotekę Qt, umożliwia m. in. wyświetlanie wykresów utworzonych z wykorzystaniem matplotlib.

pip -V  # wersja narzędzia pip
pip list  # lista zainstalowanych pakietów
pip install nazwa_pakietu  # instalacja pakietu
pip install nazwa_pakietu -U  # aktualizacja pakietu
pip uninstall  # usunięcie pakietu

pip install virtualenv
pip install ipython qtconsole

pip install python-qt5

PyGame¶

Jest to moduł wymagany m.in. przez scenariusze gier. W przypadku Windows 32-bitowego ze strony PyGame pobieramy plik pygame-1.9.1.win32-py2.7.msi i instalujemy:

W przypadku wersji 64-bitowej ze strony http://www.lfd.uci.edu/~gohlke/pythonlibs pobieramy pakiet pygame-1.9.2b1-cp27-cp27m-win_amd64.whl. Następnie otwieramy terminal w katalogu z zapisanym pakietem i wydajemy polecenie:

pip install pygame-1.9.2b1-cp27-cp27m-win_amd64.whl

pip install numpy‑1.10.0b1+mkl‑cp27‑none‑win_amd64.whl
pip install matplotlib‑1.4.3‑cp27‑none‑win_amd64.whl

pip install flask django peewee sqlalchemy flask-sqlalchemy

Brak Pythona?¶

Jeżeli nie możemy wywołać interpretera lub instalatora pip w terminalu, oznacza to, że zapomnieliśmy zaznaczyć opcji “Add Python.exe to Path” podczas instalacji interpretera. Najprościej zainstalować go jeszcze raz z zaznaczoną opcją.

Można też samemu rozszerzyć zmienną systemową PATH swojego użytkownika o ścieżkę do python.exe. Najwygodniej wykorzystać konsolę PowerShell:

[Environment]::SetEnvironmentVariable("Path", "$env:Path;C:\Python27\;C:\Python27\Scripts\", "User")

Ewentualnie, jeśli posiadamy uprawnienia administracyjne, możemy zmienić zmienną PATH wszystkim użytkownikom:

$CurrentPath=[Environment]::GetEnvironmentVariable("Path", "Machine")
[Environment]::SetEnvironmentVariable("Path", "$CurrentPath;C:\Python27\;C:\Python27\Scripts\", "Machine")

Jeżeli nie mamy dostępu do konsoli PowerShell, w oknie “Uruchamianie” (WIN+R) wpisujemy polecenie wywołujące okno “Zmienne środowiskowe” – można je również uruchomić z okna właściwości komputera:

rundll32 sysdm.cpl,EditEnvironmentVariables

Następnie klikamy przycisk “Nowa” i wpisujemy: PATH=%PATH%;c:\Python27\;c:\Python27\Scripts\; w przypadku zmiennej systemowej klikamy “Edytuj”, a ścieżki c:\Python27\;c:\Python27\Scripts\ dopisujemy po średniku. Dla pojedynczej sesji (do momentu przelogowania się) możemy użyć polecenia w konsoli tekstowej:

set PATH=%PATH%;c:\Python27\;c:\Python27\Scripts\

Geany¶

Geany to proste i lekkie środowisko IDE dostępne na licencji GNU General Public Licence. Geany oferuje kolorowanie składni dla najpopularniejszych języków, m.in. C, C++, C#, Java, PHP, HTML, Python, Perl i Pascal, wsparcie dla kodowania w ponad 50 standardach, dopełnianie poleceń, mechanizmy automatycznego zamykanie tagów dla HTMLXML, auto-wcięć, pracy na kartach i wiele, wiele więcej. Podczas pisania kodu przydatny okazuje się brudnopis, pozwalający tworzyć dowolne notatki, a także możliwość kompilacji plików źródłowych bezpośrednio z poziomu programu.

~$ sudo apt-get install geany geany-plugins

PyCharm¶

PyCharm to profesjonalne, komercyjne środowisko programistyczne dostępne za darmo do celów szkoleniowych. Interfejs nie został na razie spolszczony.

To IDE doskonale wspiera proces uczenia się. Dzięki nawigacji po kodzie, podpowiedziom oraz wykrywaniu błędów niemal na bieżąco, uczniowie mniej czasu będą spędzać na szukaniu problemów, a więcej na poznawaniu tajników programowania.

Zarówno w systemach Linux, jak i MS Windows najlepiej pobrać ostatnią wersję Professional Edition ze strony producenta.

~$ sudo tar xzf pycharm-professional-2016.3.2.tar.gz -C /opt
~$ sudo ln -s /opt/pycharm-2016.3.2/bin/pycharm.sh /usr/bin/pycharm

export _JAVA_OPTIONS='-Dawt.useSystemAAFontSettings=on -Dswing.defaultlaf=com.sun.java.swing.plaf.gtk.GTKLookAndFeel'

~$ sudo tar xzf polish-dic.tgz -C /

Sublime Text 3¶

Profesjonalny edytor dla programistów, dzięki systemowi dodatków można go skonfigurować jako środowisko IDE do programowania w dowolnym języku. Poza konfigurowalnością zaletą jest szybkość działania i małe użycie zasobów systemowych.

Unikalne cechy:

• Wygodne otwieranie plików: CTRL+P
• Wielokrotna selekcja i edycja: po zaznaczeniu zmiennej CTRL+D, CTRL+D... itd.
• Lista wszystkich poleceń z menu: CTRL+SHIFT+P
• Równoczesna edycja kilku plików: View/Layout

Konfiguracja edytora polega na zainstalowaniu kilku dodatków i zmianie niektórych ustawień. Aby uprościć sprawę, wystarczy pobrać przygotowane przez nas archiwum i rozpakować do odpowiedniego katalogu.

W Linuksie¶

W Debianie i systemach na nim opartych, czyli (X)Ubuntu czy Linux Mint, wchodzimy na stronę Sublime Text 3, pobieramy wersję Ubuntu 64 bit lub Ubuntu 32 bit i dwa razy klikamy zapisany plik:

– albo instalujemy wydając polecenie w terminalu w katalogu z pobranym pakietem, np.:

~$ sudo dpkg -i sublime-text_build-3126_amd64.deb

W Arch Linux i systemach na nim opartych, np. Manjaro Linux, edytor dostępny jest w repozytoriach AUR (Arch User Repository), można go zainstalować np. przy użyciu pomocniczego narzędzia pacaur lub yaourt, np.:

~$ pacaur -S sublime-text-dev

Następnie pobieramy archiwum zip i wypakowujemy do katalogu ~/.config za pomocą menedżera archiwów albo polecenia w terminalu:

~$ unzip st3.zip -d ~/.config

Tip

Katalog ~/.config to ukryty katalog konfiguracyjny znajdujący się w katalogu domowym użytkownika. W menedżerze plików możemy włączyć wyświetlanie katalogów ukrytych skrótem CTRL+H.

Klucz Live USB¶

Klucz startowy USB z systemem w wersji live pozwala na uruchomienie komputera, testowanie i pracę bez ingerowania w dane zgromadzone na twardym dysku (np. inne systemy). Dystrybujce live można zainstalować również w maszynie wirtualnej, na dysku twardym lub wykorzystać do odzyskiwania danych.

Na potrzeby szkoleń, do realizacji scenariuszy, dla nauczycieli i uczniów przygotowaliśmy specjalną wersję dystrybucji LxPup, opartej na stabilnym wydaniu Ubuntu Xenial Xerus 16.04, wykorzystującą środowisko graficzne LXDE. Nasz system zawiera wszystkie dodatkowe narzędzia i biblioteki, pozwala doinstalowywać programy, zapisuje ustawienia i utworzone dokumenty.

Dostosowany system LxPupXenial 7.0.1

• Na początku pobieramy obraz iso:
  • LxPupXenial Full (705MB, zawiera edytory Geany 1.25, PyCharm Professional 2016.2, SublimeText 3 oraz Etherpad)
  • lub: LxPupXenial Base (412MB, zawiera edytor Geany 1.25 oraz Etherpad, łatwo dodać PyCharm i/lub Sublime Text 3)

W Windows¶

• Pobieramy program Rufus.
• Wpinamy pendrajwa o pojemności min. 2GB z jedną główną i aktywną partycją FAT32 – tak jest zazwyczaj.
• Uruchamiamy Rufusa z uprawnieniami administratora, z listy “Urządzenie” wybieramy pendrajwa, zaznaczamy opcję “Utwórz bootowalny dysk używając” -> “Obraz ISO”, klikamy ikonę obok i wskazujemy ściągnięty obraz iso. Następnie wybieramy “Opcje formatowania” i zaznaczamy “Dodaj łatkę dla starych biosów”; klikamy “Start” i czekamy do 5 min. na napis “Gotowe”.

W Linuksie¶

• instalujemy program Unetbootin, w Ubuntu i pochodnych:

~$ sudo apt-add-repository ppa:gezakovacs/ppa
~$ sudo apt-get update
~$ sudo apt-get install unetbootin

• W Debianie Jessie 8 ściągamy pakiet unetbootin_608-1_i386.deb, a następnie w katalogu z pobranym plikiem wydajemy polecenia jako root:

~# dpkg -i unetbootin_608-1_i386.deb
~# apt-get install -f

• W Arch Linuksie i pochodnych jako root wydajemy polecenia:

~# pacman -Syu
~# pacman -S unetbootin

• Wpinamy pendrajwa o pojemności min. 2GB z jedną główną i aktywną partycją FAT32 – tak jest zazwyczaj.
• Po uruchomieniu programu “Unetbootin” zaznaczamy opcję “Obraz dysku”, klikamy przycisk ”...” i wskazujemy pobrany obraz.
• Upewniamy się, że w polu “Napęd:” wyświetlona jest litera przydzielona właściwemu pendrajwowi i klikamy “OK”. Czekamy w zależności od wybranej dystrybucji i prędkości klucza USB od 1-20 minut.

W maszynie wirtualnej¶

Dystrybucję LxPupXenial łatwo uruchamiać w Windows lub w Linuksie za pomocą tzw. maszyny wirtualnej.

1. Pobieramy program VirtualBox w wersji dla naszego systemu i instalujemy.
2. Pobieramy maszynę wirtualną z LxPupXenial (1,1 GB) w formacie OVA.
3. Uruchamiamy VirtualBox, wybieramy polecenie “Plik/Importuj urządzenie wirtualne” i wskazujemy ściągnięty w poprzednim kroku plik. Po zaimportowaniu maszyny klikamy “Uruchom”.

LxPupXenial można też zainstalować w VirtualBoksie samemu. Aby to zrobić, uruchamiamy aplikację i tworzymy nową maszynę wirtualną:

• nazwa – np. “LxPup”, typ – Linux, wersja – Ubuntu (32-bit);
• rozmiar pamięci – min. 1024MB
• tworzymy dysk twardy VDI o stałym rozmiarze min. 2048MB

Po utworzeniu maszyny w sekcji “Storage” jako dysk rozruchowy wskazujemy ściągnięty obraz iso dystrybucji, np. kzkbox20160922_full.iso:

Uruchamiamy maszynę, ale na ekranie rozruchowym systemu podajemy dodatkowe parametry uruchomieniowe: puppy pmedia=cd pfix=ram:

Po uruchomieniu systemu zamykamy kreatora konfiguracji, w przypadku problemów z rozdzielczością przechodzimy do trybu pełnoekranowego (HOST+F lub menu View/Full screen Mode) i uruchamiamy instalatora poleceniem Start/Konfiguracja/Puppy uniwersalny instalator.

1. W oknie “Instaluj” wybieramy Uniwersalny instalator;
2. W kolejnym wybieramy Wewnętrzny (IDE lub SATA) dysk twardy;
3. Następnie wskazujemy dysk sda ATA VBOX HARDDISK za pomocą ikony;
4. Kolejne okno umożliwi uruchomienie edytora GParted, za pomocą którego założymy i sformatujemy partycję systemową;

5. W edytorze GParted wybieramy kolejno:
   1. w menu Urządzenie/Utwórz tablicę partycji, kolejne okno potwierdzamy Zastosuj;
   2. Klikamy nieprzydzielone miejsce prawym klawiszem i wybieramy Nowa, wybieramy “Partycja główna” i system “Ext4”, zatwierdzamy Dodaj;
   3. Następnie wybieramy Edycja/Zastosuj wszystkie działania lub klikamy ikonę “zielonego ptaszka”;
   4. Na koniec klikamy utworzoną partycję prawym klawiszem, wybieramy Zarządzaj flagami, zaznaczamy opcję “boot” i zatwierdzamy Zamknij; w efekcie powinniśmy zobaczyć co następuje:

6. Po zamknięciu edytora GParted, ponownie wskazujemy dysk “sda”, a w kolejnym, powtórzonym oknie klikamy ikonę w prawym górnym rogu obok napisu “Instaluj Puppy na sda1”;
7. W kolejnym oknie potwierdzamy instalację przyciskiem OK;
8. W następnym klikamy przycisk CD, aby wskazać położenie plików systemowych, i jeszcze raz potwierdzamy przyciskiem “OK”;
9. W kolejnym oknie wybieramy OSZCZĘDNY tryb instalacji – system będzie zachowywał się tak, jakby był zainstalowany na pendrajwie; następne wyjaśnienia potwierdzamy OK;
10. Podajemy nazwę katalogu, w którym znajdą się pliki systemowe, np. “lxpup”;
11. Po skopiowaniu plików wybieramy instalację bootmenedżera grub4dos przyciskiem Tak;
12. W oknie instalacyjnym Grub4Dos zaznaczamy opcje zgodnie ze zrzutem:

13. W kolejnym oknie zatwierdzamy listę wykrytych systemów OK, a w następnym potwierdzamy instalację bootmenedżera w MBR;
14. Na koniec zamykamy informację o udanej instalacji:

Zamykamy LxPup (Start/Zamknij), usuwamy plik obrazu iso z wirtualnego napędu i możemy uruchomić LxPupTahr w maszynie wirtualnej:

System zainstalowany w ten sposób działa tak samo jak zainstalowany na kluczu USB, a więc wymaga potwierdzenia konfiguracji wstępnej i utworzenia pliku zapisu. Zob.: Pierwsze uruchomienie!!!

Materiały¶

LxPup – obsługa¶

Spis treści

• LxPup – obsługa
  • Pierwsze uruchomienie
  • Połączenie z internetem
  • Pliki SFS i PET
  • Menedżer pakietów
  • Przeglądarka WWW
  • Domyślne katalogi
  • Skróty klawiaturowe
  • Konfiguracja LXDE
  • Wskazówki

Pierwsze uruchomienie¶

Po pierwszym uruchomieniu zatwierdzamy okno kreatora ustawień przyciskiem “Ok” i zamykamy kreatora połączenia z internetem. Następnie zamykamy system i tworzymy plik zapisu (ang. savefile), w którym przechowywane będą wprowadzane przez nas zmiany: konfiguracja, instalacja programów, utworzone dokumenty.

Na początku potwierdzamy tłumaczenie informacji rozruchowych.

Dalej klikamy “Zapisz”, następnie “administrator”. Wybieramy partycję oznaczającą pendrajwa: w konfiguracjach z 1 dyskiem twardym będzie ona oznaczona najczęsciej sdb1 (kierujemy się rozmiarem i typem plików: vfat).

Następnie wybieramy szyfrowanie i system plików. Sugerujemy brak szyfrowania, domyślny system ext4 i początkowy rozmiar 512MB.

Opcjonalnie rozszerzamy domyślną nazwę i potwierdzamy zapis.

Należy spokojnie poczekać na utworzenie pliku i wyłącznie komputera. Po ponownym uruchomieniu system będzie gotowy do pracy :-)

System wersji FULL zawiera:

• spolszczone prawie wszystkie elementy systemu;
• zaktualizowane listy oprogramowania;
• zaktualizowaną i spolszczoną przeglądarkę Pale Moon (otwartoźrodłówa, oparta na Firefoksie);
• fonty Ubuntu oraz podstawowe z Windows;
• podstawowe pakiety narzędziowe: python-pip, python-virtualenv, git;
• wszystkie biblioteki Pythona wymagane w poszczególnych scenariuszach;
• środowisko programistyczne Geany IDE, a także PyCharm Professional i Sublime Text jako pakiety SFS, które trzeba załadować;
• serwer Etherpada Lite – narzędzia do współpracy online;
• skonfigurowany interfejs LXDE;
• skonfigurowane skróty klawiszowe.

Połączenie z internetem¶

System LxPupXenial domyślnie wczytuje się w całości do pamięci RAM i uruchamia środowisko graficzne LXDE z zalogowanym użytkownikiem root, czyli administratorem w systemach linuksowych. Na początku będziesz chciał nawiązać połączenie z internetem.

Z menu “Start/Konfiguracja” uruchamiamy Internet kreator połączenia, klikamy “Wired or wireless LAN”, w następnym oknie wybieramy narzędzie “Simple Network Setup”.

Po jego uruchomieniu powinniśmy zobaczyć listę wykrytych interfejsów, z której wybieramy eth0 dla połączenia kablowego, wlan0 dla połączenia bezprzewodowego. W przypadku eth0 połączenie powinno zostać skonfigurowane od razu, natomiast w przypadku wlan0 wskazujemy jeszcze odpowiednią sieć, metodę zabezpieczeń i podajemy hasło.

Jeżeli uzyskamy połączenie, w oknie “Network Connection Wizard/Kreator Połączenia Sieci” zobaczymy aktywne interfejsy. Sugerujemy kliknąć “Cancel/Anuluj”, a w ostatnim oknie informacyjnym “Ok”.

Równie proste i dobre są dwa pozostałe narzędzia, tzn. Frisbee i Network Wizard.

Pliki SFS i PET¶

LxPup oferuje dwa dedykowane formaty plików zawierających oprogramowanie. Edytory PyCharm i SublimeText3, a także serwer Etherpad umożliwiający wspólne redagownie dokumentów w czasie rzeczywistym przygotowaliśmy w formie plików SFS. W wersji FULL są one już dołączone. Jeżeli ściągneliśmy obraz BASE lub chcemy mieć ostatnią dostępną wersję, ściągamy poniższe pliki:

• PyCharm 2016.2
• Java JRE 1.8.65
• Sublime Text 3.126
• Etherpad Lite

Pobrane pliki umieszczamy w katalogu głównym pendrajwa. W działającym systemie dostępny jest on w ścieżce /mnt/home, którą należy wpisać w pole adresu menedżera plików:

Załadowanie modułu sprowadza się do dwukrotnego kliknięcia wgranego pliku i wybraniu “Zainstaluj SFS”:

Można również użyć programu Start/Konfiguracja/SFS-Ładowanie w locie lub polecenia sfs_load w terminalu. W oknie dialogowym z rozwijalnej listy wybieramy plik sfs i klikamy “Załaduj”:

Po załadowaniu plików warto zrestartować menedżer okien: Start/Zamknij/Restart WM. Jeżeli nie potrzebujemy już danego programu lub chcemy go zaktualizować, pakiet SFS możemy też wyładować.

Drugi format dedykowany dla LxPupa to paczki w formacie PET, dostępne np. na stronie pet_packages. Ściągamy je, a następnie instalujemy dwukrotnie klikając (uruchomi się narzędzie petget).

Note

W wersji LxPupTahr (ale nie w LxPupXenial) aktualizacje oraz programy w formatach SFS/PET przygotowywane przez społeczność można przeglądać i instalować za pomocą programu Start/Konfiguracja/Quickpet tahr. System aktualizujemy klikając “tahrpup updates”. Później możemy zainstalować np. Chrome’a, Gimpa czy Skype’a.

Menedżer pakietów¶

Aby doinstalować jakiś pakiet (program), uruchamiamy Start/Konfiguracja/Puppy Manager Pakietów. Aktualizujemy listę dostępnych aplikacaji: klikamy ikonę ustawień obok koła ratunkowego, w następnym oknie zakładkę “Aktualizuj bazę danych” i przycisk “Aktualizuj teraz”. Po uruchomieniu okna terminala klawiszem ENTER potwierdzamy aktualizację repozytoriów. Na koniec zamykamy okno aktualizacji przyciskiem “OK”, co zrestartuje menedżera pakietów.

Po ponownym uruchomieniu PPM, wpisujemy nazwę szukanego pakietu w pole wyszukiwania, następnie klikamy pakiet na liście, co dodaje go do kolejki. W ten sposób możemy wyszukać i dodać kilka pakietów na raz. Na koniec zatwierdzamy instalację przyciskiem “Do it!”

Przeglądarka WWW¶

Domyślną przeglądarką jest PaleMoon, otwartoźródłowa odmiana oparta na Firefoksie. Od czasu do czasu warto ją zaktualizować wybierając Start/Internet/Update Palemoon

Domyślne katalogi¶

• /root/my-documents lub /root/Dokumenty – katalog na dokumenty
• /root/Pobrane – tu zapisywane są pliki pobierane z internetu
• /root/my-documents/clipart lub /root/Obrazy– katalog na obrazki
• /root/my-documents/tmp lub /root/tmp – katalogi tymczasowe
• /root/LxPupUSB lub /mnt/home – ścieżki do głównego katalogu napędu USB
• /usr/share/fonts/default/TTF/ – dodatkowe czcionki TrueType, np. z MS Windows

Skróty klawiaturowe¶

Oznaczenia: C – Control, A – Alt, W - Windows (SuperKey).

• C+A+Left – puplpit lewy
• C+A+Right – pulpit prawy
• Alt + Space – menu okna
• C+Esc – menu start
• C+A+Del – menedżer zadań
• W+f – menedżer plików (pcmanfm)
• W+t – terminal (LXTerminal)
• W+e – Geany IDE
• W+s – Sublime Text 3
• W+p – PyCharm IDE
• W+w – przeglądarka WWW (Palemoon)
• W+Góra, W+Dół, W+Lewo, W+Prawo, W+C, W+Alt+Lewo, W+Alt+Prawo – sterowanie rozmiarem i położeniem okien

Tip

Jeżeli skróty nie działają, ustawiamy odpowiedni model klawiatury. Procedura jest bardzo prosta. Uruchamiamy “Ustawienia Puppy” (pierwsza ikona obok przycisku Start, lub “Start/Konfiguracja/Wizard Kreator”), wybieramy “Mysz/Klawiatura”. W następnym oknie “Zaawansowana konfiguracja”, potwierdzamy “OK”, dalej “Model klawiatury” i na koniec zaznaczamy pc105. Pozostaje potwierdzenie “OK” i jeszcze kliknięcie przycisku “Tak” w poprzednim oknie, aby aktywować ustawienia.

Konfiguracja LXDE¶

• Wygląd, Ikony, Tapeta, Panel: Start/Pulpit/Zmiana wyglądu.
• Ekran(y): Start/System/System/Ustawienia wyświetlania.
• Czcionki: Start/Pulpit/Desktop/Manager Czcionki.
• Wygładzanie czcionek: Start/Pulpit/Desktop/Manager Czcionki, zakładka “Wygląd”, “Styl hintingu” 1.
• Menedżer plików: Edycja/Preferencje w programie.
• Ustawienia Puppy: Start/Konfiguracja/Wizard Kreator
• Internet kreator połączenia: Start/Konfiguracja
• Zmiana rozmiaru pliku zapisu: Start/Akcesoria
• Puppy Manager Pakietów: Start/Konfiguracja
• Quickpet tahr: Start/Konfiguracja
• SFS-załadowanie w locie: Start/Konfiguracja/SFS-Załadowanie w locie
• QuickSetup ustawienia pierwszego uruchamiania: Start/Konfiguracja
• Restart menedżera okien (RestartWM): Start/Zamknij
• WM Switcher – switch windowmanagers:
• Startup Control – kontrola aplikacji startowych: Start/Konfiguracja
• Domyślne aplikacje: Start/Pulpit/Preferowane programy
• Terminale Start/Akcesoria
• Ustawienie daty i czasu: Start/Pulpit

Wygładzanie czcionek

Wskazówki¶

1. Dwukrotne kliknięcie – menedżer plików PcManFm domyślnie otwiera pliki i katalogi po pojedynczym kliknięciu. Jeżeli chcielibyśmy to zmienić, wybieramy “Edycja/Preferencje”.
2. Jeżeli po uruchomieniu system nie wykrywa podłączonego monitora czy rzutnika, wybieramy “Start/Zamknij/Restart WM” – po restarcie menedżera okien obraz powinien pojawić się automatycznie. Możemy go dostosować wybierając “Start/System/Sytem/Ustawienia wyświetlania”.
3. Jeżeli po uruchomieniu systemu nie działą ani myszka, ani klawiatura, restarujemy system i uruchamiamy go ponownie podając opcje puppy pfix=nox, co uruchomi system w trybie konsoli (bez okienek). Następnie wydajemy polecenie xorgwizard i wybieramy opcje domyślne.

---

Materiały Python 101 udostępniane przez Centrum Edukacji Obywatelskiej na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowa.

Utworzony:	2017-09-08 o 19:39 w Sphinx 1.4.5
Autorzy:	Patrz plik “Autorzy”

Problemy¶

Jeśli nie da się uruchomić komputera za pomocą przygotowanego klucza, przeczytaj poniższe wskazówki.

1. Zanim uznasz, że pendrajw nie działa, przetestuj go na innym sprzęcie!

2. W niektórych komputerach możliwość uruchamiania z napędu USB trzeba odblokować w BIOS-ie. Odpowiedniego ustawienia poszukaj np. w opcji “Boot order”.

3. Starsze komputery stacjonarne mogą wymagać wejścia do ustawień BIOSU (zazwyczaj klawisz F1, F2 lub DEL) i ustawienia pendrajwa (o ile zostanie wykryty) jako urządzenia startowego zamiast np. dysku twardego czy cdromu. Opuszczając BIOS zmiany należy zapisać! Komputer restartujemy bez usuwania klucza USB.

4. W przypadku komputerów stacjonarnych, jeżeli nie działają frontowe gniazda USB, podłącz klucz z tyłu!

5. Niebootujący pendrajw można najpierw sformatować:

   • Windows: użyj programu HP-USB-Disk-Storage-Format-Tool jako administrator;
   • W Linuksie wydaj polecenie: mkfs.vat /dev/sdb1, zwróć uwagę na właściwą nazwę partycji (sdb1)!

   Nagraj jeszcze raz wybrany obraz iso.

   

6. W Windows wypróbuj narzędzie Linux Live USB Creator. Użyj go do nagrania obrazu Xubuntu lub LxPupXenial. Po uruchomieniu klikij “Opcje”, wybierz polski język interfejsu. Skonfiguruj program zgodnie z podanym zrzutem, czyli: wskaż klucz USB, wybierz obraz iso i określamy rozmiar pliku “casper-rw” (persystencji) na min. 512MB. Poprawność konfiguracji oznaczana jest przez zapalone zielone światła! Naciśnij ikonę błyskawicy i czekaj. Uwaga: program może poprosić o hasło administratora, aby wgrać sektor rozruchowy.

   

7. W Windows możesz wypróbować narzędzie Universal USB Installer polecane przez producenta Ubuntu, który udostępnia również instrukcję. Użyj do nagrania dystrybucji Xubuntu.

8. Spróbuj z innym pendrajwem.

9. Zmień maszynę, być może jest za stara lub za nowa!

10. Przygotuj pendrajwa na innym komputerze!

11. Jeżeli masz BIOS UEFI z włączonym mechanizmem SecureBoot, co stanowi normę dla laptopów z preinstalowanym Windows 7/8/10... po 2012 r., spróbuj wyłączyć zabezpieczenie w biosie. Możesz zajrzeć do instrukcji:

    • pomoc Ubuntu
    • pomoc Microsoft
    • wsparcie HP

12. W Ubuntu i pochodnych można użyć programu usb-creator-gtk, który powinien być zainstalowany domyślnie. Jeśli nie, wydajemy polecenia: sudo apt-get update && sudo apt-get install usb-gtk-creator.

    Po uruchomieniu kreatora poleceniem usb-creator-gtk wydanym w terminalu klikamy przycisk “Inny” i wskazujemy obraz iso wybranego systemu, w polu “Nośnik docelowy” wybieramy partycję podstawową pendrajwa (np. /dev/sdb1). Wybieramy opcję “Przechowywanie pracy...”, jeżeli dane użytkownika mają być przechowywane w pliku i na pendrajwie nie tworzyliśmy dodatkowej partycji, w przeciwnym wypadku zaznaczamy opcję drugą “Porzucone podczas wyłączania...”, która mimo nazwy spowoduje zapisywanie ustawień na dodatkowej partycji ext4 o etykiecie “home-rw”.

Inne narzędzia¶

• Bootice – opcjonalne narzędzie do różnych operacji na dyskach. Za jego pomocą można np. utworzyć, a następnie odtworzyć kopię MBR pendrajwa.

Tip

Narzędzia udostępniane w serwisie dobreprogramy.pl domyślnie ściągane są przy użyciu dodatkowej aplikacji ukrytej pod przycieskiem “Pobierz program”. Jest ona całkowicie zbędna, sugerujemy korzystanie z przycisku “Linki bezpośrednie” i wybór odpowiedniej wersji (32-/64-bitowej), jeżeli jest dostępna.

---

Materiały Python 101 udostępniane przez Centrum Edukacji Obywatelskiej na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowa.

Utworzony:	2017-09-08 o 19:39 w Sphinx 1.4.5
Autorzy:	Patrz plik “Autorzy”

Live USB – inne opcje¶

System na kluczu USB¶

Jeżeli dysponujemy startowym nośnikiem (np. CD/DVD) z systemem Xubuntu, SRU, czy FREE_DESKTOP możemy uruchomić normalną instalację, podpiąć nośnik USB, założyć na nim (w trakcie instalacji) partycję Ext4 i wskazać ją jako miejsce instalacji systemu. Trzeba również zainstalować menedżer startowy GRUB w MBR takiego napędu.

Tip

Załóżmy, że uruchamiamy Xubuntu z płyty DVD na komputerze z jednym twardym dyskiem. Instalator oznaczy go jako sda(x), a podłączony klucz USB jako sdb(x), co poznać będzie można po rozmiarze i obecnych na nich partycjach. Na dysku sdb tworzymy co najmniej jedną partycję Ext4, jako cel instalacji systemu, czyli punkt montowania katalogu głównego / wskazujemy partycję /dev/sdb1, natomiast jako miejsce instalacji GRUB-a wybieramy /dev/sdb.

Po uruchomieniu tak zainstalowanego systemu wszystkie dokonywane zmiany będą zapamiętywane. Można system aktualizować, można instalować nowe oprogramowanie i zapisywać swoje pliki.

Kopia klucza USB¶

Jeżeli dysponujemy już nośnikiem startowym USB, możemy łatwo go skopiować. Żeby operację przyśpieszyć, zwłaszcza jeśli chcemy wykonać kilka kopii, można na początku utworzyć obraz danych zawartych na pendrajwie.

W Linuksie¶

Posługujemy się poleceniem dd wydanym w katalogu domowym:

~$ sudo dd if=/dev/sdb of=obrazusb.img bs=1M

Ciąg /dev/sdb w powyższym poleceniu oznacza napęd źródłowy, obrazusb.img to dowolna nazwa pliku, do którego zapisujemy odczytaną zawartość.

Note

Linux oznacza wykryte napędy jako /dev/sd[a-z], a więc pierwszy dysk twardy oznaczony zostanie jako sda. Po podłączeniu klucza USB otrzyma on nazwę sdb. Kolejny podłączony napęd USB będzie dostępny jako sdc. Nazwę napędu USB możemy sprawdzić po wydaniu podanych niżej poleceń. Pierwsze z nich wyświetli w końcowych liniach ostatnio dodane napędy w postaci ciągu typu sdb:sdb1. Podobne wyniki powinno zwrócić polecenie drugie.

~$ mount | grep /dev/sd
~$ dmesg | grep /dev/sd

Po utworzeniu obrazu podłączamy napęd docelowy i dokładnie ustalamy jego oznaczenie, ponieważ wcześniejesze dane z napędu docelowego zostaną usunięte. Jeżeli napęd został zamontowany, czyli jego zawartość została automatycznie pokaza w menedżerze plików, musimy go odmontować za pomocą polecenia Odmontuj (nie mylić z Wysuń!). Następnie wydajemy polecenie:

~$ sudo dd if=obrazusb.img of=/dev/sdc bs=4M; sync

Możliwe jest również kopiowanie zawartości klucza USB od razu na drugi klucz bez tworzenia obrazu na dysku. Po podłączeniu obu pendrajwów i ustaleniu ich oznaczeń wydajemy polecenie:

~$ sudo dd if=/dev/sdb of=/dev/sdc bs=4M; sync

• gdzie sdb to nazwa napędu źródłowego, a sdc to oznaczenie napędu docelowego.

W MS Widows¶

• USB Image Tool – narzędzie do robienia obrazów dysków USB i nagrywania ich na inne pendrajwy.

• Image USB – świetny program do tworzenia obrazów napędów USB i nagrywania ich na wiele pendrajwów jednocześnie.

Tip

Narzędzia udostępniane w serwisie dobreprogramy.pl domyślnie ściągane są przy użyciu dodatkowej aplikacji ukrytej pod przycieskiem “Pobierz program”. Jest ona całkowicie zbędna, sugerujemy korzystanie z przycisku “Linki bezpośrednie” i wybór odpowiedniej wersji (32-/64-bitowej), jeżeli jest dostępna.

Linux-live USB – różne systemy¶

W trybie live mogą być również instalowane na pendrajwach różne dystrybucje Linuksa, np. Xubutnu 16.04 LTS czy Linux Mint 18, oparte na stabilnym wydaniu systemu Ubuntu. Do realizowania naszych scenariuszy wymagają doinstalowania części narzędzi i bibliotek. Wymienione systemy bardzo dobrze nadają się do zainstalowania jako system główny lub drugi na dysku twardym komputera. Można to zrobić za pomocą pendrajwów live. Aby wgrać system na pendrajwa:

• Pobieramy wybrany obraz iso:
  • Xubuntu
  • Linux Mint 18
• Pobieramy program Unetbootin.
• Wpinamy pendrajwa o pojemności min. 4GB.
• Po uruchomieniu programu Unetbootin zaznaczamy opcję “Obraz dysku”, klikamy przycisk ”...” i wskazujemy pobrany obraz. W polu “Przestrzeń używana do zachowania plików...” wpisujemy min. 512. W polu “Napęd:” wskazujemy pendrajwa i klikamy “OK”. Czekamy w zależności od wybranej dystrybucji i prędkości klucza USB od 5-25 minut.

Note

Jeżeli nagrywamy obraz Xubuntu lub Minta możemy na pendrajwie utworzyć dodatkową partycję typu Ext4 o dowolnej pojemności, ale obowiązkowej etykiecie “home-rw”. Zostanie ona wykorzystana jako miejsce montowania i zapisywania plików użytkownika. W takim wypadku pole “Przestrzeń używana do zachowania plików...” pozostawiamy puste!

Dodatkową partycję utworzysz przy użyciu programu gparted. Instalacja: sudo apt-get update && sudo apt-get install gparted. Niestety za pomocą standardowych narzędzi MS Windows nie utworzymy partycji Ext4. Ostateczny układ partycji powinien wyglądać tak jak na poniższym zrzucie:

---

Materiały Python 101 udostępniane przez Centrum Edukacji Obywatelskiej na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowa.

Utworzony:	2017-09-08 o 19:39 w Sphinx 1.4.5
Autorzy:	Patrz plik “Autorzy”

Instalacja w Linuksie¶

Python 3 jest podstawowym składnikiem wszystkich głównych dystrybucji Linuksa.

W systemach opartych na Debianie instalacja bibliotek dla interpretera w wersji 3.x wymaga użycia polecenia pip3.

W Arch Linuksie i pochodnych jest odwrotnie, domyślną wersją jest Python 3 i polecenie pip. Jeżeli chcemy używać wersji 2.x używamy polecenia pip2.

Instalacja w Windows¶

Ściągamy interpreter Pythona w wersji 3.x i instalujemy ręcznie.

Lokalne repozytoria z historią zmian¶

Każdy z uczniów może mieć lokalną kopię całej historii zmian w plikach, będzie mógł modyfikować swoje przykłady, ale w kluczowym momencie nauczyciel może poprosić, by wszyscy zsynchronizowali swoje kopie z jedną sprawdzoną wersją, tak by dalej prowadzić zajęcia na jednolitym fundamencie.

Okresowa synchronizacja przykładów, które uczniowie z założenia zmieniają podczas zajęć, pozwala wykluczyć pomyłki i wyeliminować problemy wynikające z różnic we wprowadzonych zmianach.

Poniżej mamy przykład komendy która otworzy pliki w wersji 5 dla zadania 2. Nazwy zadanie2 oraz wersja5 są tylko przykładem, mogą być dowolnie wybrane przez autora.

$ git checkout -f zadanie2/wersja5

Przed porzuceniem zmian uczeń może zapisać kopię swojej pracy w repozytorium.

$ git commit -a -m "Moje zmiany w przykładzie 5"

W Linuksie¶

Do instalacji użyjemy menadżera pakietów, np. apt-get:

$ sudo apt-get install git

W Windows¶

Zaczynamy od instalacji narzędzia GIT dla konsoli:

> @powershell -NoProfile -ExecutionPolicy unrestricted -Command "iex ((new-object net.webclient).DownloadString('https://chocolatey.org/install.ps1'))" && SET PATH=%PATH%;%ALLUSERSPROFILE%\chocolatey\bin
> choco install git

Pod Windowsem polecamy zainstalować SourceTree, aplikację okienkową i narzędzia konsolowe:

@powershell -NoProfile -ExecutionPolicy unrestricted -Command "iex ((new-object net.webclient).DownloadString('https://chocolatey.org/install.ps1'))" && SET PATH=%PATH%;%ALLUSERSPROFILE%\chocolatey\bin
choco install sourcetree

Jeśli nie mamy PowerShell’a, możemy ściągnąć i zainstalować narzędzie ręcznie.

Jeśli korzystamy z narzędzia KeePass do przechowywania haseł i kluczy SSH, to dobrze jest połączyć je z GITem za pomocą programu Plink.

Do tego celu musimy dodać zmienną systemową podmieniającą domyślne narzędzie SSH. Uruchamiamy konsole PowerShell z uprawnieniami administracyjnymi:

[Environment]::SetEnvironmentVariable("GIT_SSH", "d:\usr\tools\PuTTY\plink.exe", "User")

Konfiguracja i pierwsze uruchomienie¶

Przed pierwszym użyciem warto jeszcze skonfigurować dwie informacje identyfikujące Ciebie jako autora zmian. W komendach poniżej wstaw swoje dane.

$ git config --global user.name "Jan Nowak"
$ git config --global user.email jannowak@example.com

Więcej o konfiguracji przeczytacie tutaj.

Tworzymy lokalną historię zmian¶

Przed rozpoczęciem pracy z wersjami plików w nowym lub istniejącym projekcie (takim który jeszcze nie ma historii zmian), inicjalizujemy GITa w katalogu tego projektu. Tworzymy lokalne repozytorium poleceniem:

~/git101$ git init
Initialized empty Git repository in ~/git101/.git/

W katalogu projektu (na razie pustym) pojawi się katalog .git, w którym narzędzie będzie miało swój schowek.

Zaczynamy śledzić pliki¶

W każdym momencie możemy sprawdzić status naszego repozytorium:

~/git101$ git status
On branch master

Initial commit

nothing to commit (create/copy files and use "git add" to track)

Kluczowe jest nothing to commit, oznacza to, że narzędzie nie wykryło zmian w stosunku do tego co jest zapisane w repozytorium. Słusznie, bo katalog jest pusty. Dodajmy jakieś pliki:

~/git101$ touch README hello.py
~/git101$ git status
On branch master

Initial commit

Untracked files:
  (use "git add <file>..." to include in what will be committed)

    README
    hello.py

nothing added to commit but untracked files present (use "git add" to track)

W powyższym komunikacie najważniejsze jest untracked files present: narzędzie wykryło pliki, które jeszcze nie są śledzone. Możemy rozpocząć ich śledzenie wykonując polecenie podane we wskazówce:

~/git101$ git add hello.py README
~/git101$ git status
On branch master

Initial commit

Changes to be committed:
  (use "git rm --cached <file>..." to unstage)

    new file:   README
    new file:   hello.py

W efekcie wyraźnie zaznaczyliśmy, które pliki GIT ma śledzić. Działa to także w drugą stronę, jeśli jakieś pliki mają zostać zignorowane, to trzeba to wyraźnie zaznaczyć, narzędzie nie decyduje o tym za nas.

Zapamiętujemy wersję plików¶

Zamiany w plikach zapisujemy wykonując komendę git commit:

~/git101$ git commit -m "Moja pierwsza wersja plików"
[master (root-commit) e9cffa4] Moja pierwsza wersja plików
 2 files changed, 0 insertions(+), 0 deletions(-)
 create mode 100644 README
 create mode 100644 hello.py

Parametr -m pozwala wprowadzić komentarz, który pojawi się w historii zmian.

Sprawdźmy status, a następnie zmodyfikujmy jeden z plików:

~/git101$ git status
On branch master
nothing to commit, working directory clean
~/git101$ echo "To jest piaskownica Git101." > README
~/git101$ touch tanie_dranie.py
~/git101$ git status
On branch master
Changes not staged for commit:
  (use "git add <file>..." to update what will be committed)
  (use "git checkout -- <file>..." to discard changes in working directory)

    modified:   README

Untracked files:
  (use "git add <file>..." to include in what will be committed)

    tanie_dranie.py

no changes added to commit (use "git add" and/or "git commit -a")

GIT poprawnie wskazał, że nie ma zmian, następnie wykrył zmianę w pliki README oraz pojawienie się nowego jeszcze nie śledzonego pliku.

Zapamiętajmy zmiany pliku README w repozytorium przy pomocy wskazanej komendy git commit -a:

~/git101$ git commit -a -m zmiana1
[master c22799b] zmiana1
 1 file changed, 1 insertion(+)
~/git101$ git status
On branch master
Untracked files:
  (use "git add <file>..." to include in what will be committed)

    tanie_dranie.py

nothing added to commit but untracked files present (use "git add" to track)

GIT pokazuje nam, że plik tanie_dranie.py wciąż nie jest śledzony. To nowy plik w naszym katalogu, a my zapomnieliśmy go wcześniej dodać:

~/git101$ git add tanie_dranie.py
~/git101$ git commit -am nowy1
[master 226e556] nowy1
 1 file changed, 0 insertions(+), 0 deletions(-)
 create mode 100644 tanie_dranie.py
~/git101$ git status
On branch master
nothing to commit, working directory clean

Podgląd historii zmian i wyciąganie wersji archiwalnych¶

W każdym momencie możemy wyciągnąć wersję archiwalną z repozytorium. Sprawdźmy, co sobie zapisaliśmy w repozytorium.

~/git101$ git log
commit 226e556d93ab9df6f21574ecdd29ba6b38f6aaab
Author: Janusz Skonieczny <js@br..labs.pl>
Date:   Thu Jul 16 19:43:28 2015 +0200

    nowy1

commit 1e2678f4190cbf78f3e67aafb0b896128298de03
Author: Janusz Skonieczny <js@br..labs.pl>
Date:   Thu Jul 16 19:29:37 2015 +0200

    zmiana1

commit e9cffa4b65487f9c5291fa1b9607b1e75e394bc1
Author: Janusz Skonieczny <js@br..labs.pl>
Date:   Thu Jul 16 19:00:04 2015 +0200

    Moja pierwsza wersja plików

Teraz sprawdźmy, co się kryje w naszym pliku README i wyciągnijmy jego pierwsza wersję:

~/git101$ cat README
To jest piaskownica Git101.
~/git101$ git checkout e9cffa
Note: checking out 'e9cffa'.

You are in 'detached HEAD' state. You can look around, make experimental
changes and commit them, and you can discard any commits you make in this
state without impacting any branches by performing another checkout.

If you want to create a new branch to retain commits you create, you may
do so (now or later) by using -b with the checkout command again. Example:

  git checkout -b new_branch_name

HEAD is now at e9cffa4... Moja pierwsza wersja plików
~/git101$ cat README
~/git101$ git checkout master
Previous HEAD position was e9cffa4... Moja pierwsza wersja plików
Switched to branch 'master'
~/git101$ cat README
To jest piaskownica Git101.

Działo się! Zwróćmy uwagę, jak wskazaliśmy wersję z historii zmian, podaliśmy początek skrótu e9cffa4b65487f9c5291fa1b9607b1e75e394bc1, czyli tego opisanego komentarzem Moja pierwsza wersja plików do komendy git checkout.

Następnie przywróciliśmy najnowsze wersje plików z gałęzi master. Wyjaśnienia co to są gałęzie, zostawmy na później, tymczasem wystarczy nam to, że komenda git checkout master zapisze nasze pliki w najnowszych wersjach zapamiętanych w repozytorium.

Na razie nie przejmujemy się także ostrzeżeniem You are in 'detached HEAD' state., to także zostawiamy na później.

Spróbujcie teraz poćwiczyć wprowadzanie zmian i zapisywanie ich w repozytorium.

Nowe konto GitHub¶

Zakładamy, że nauczyciele nie muszą korzystać z prywatnych repozytoriów, a dostęp do większej liczby projektów pomoże w nauce, dlatego początkującym proponujemy założenie konta w serwisie GitHub.

Dodatkowo dla dalszej pracy z tymi przykładami warto jest skonfigurować sobie uwierzytelnianie przy pomocy kluczy SSH.

Forkujemy pierwszy projekt¶

Każdy może sobie skopiować (do własnego repozytorium) i modyfikować projekty publicznie dostępne w GitHub. Dzięki temu każdy może wykonać — na swojej kopii — poprawki i zaprezentować te poprawki światu i autorom projektu :)

Wykonajmy teraz forka naszego projektu z przykładami i tą dokumentacją (tą którą czytasz).

https://github.com/koduj-z-klasa/python101

Oczywiście możemy sobie założyć nowy pusty projekt, ale łatwiej będzie nam się pobawić narzędziami na istniejącym projekcie.

Klonujemy nasz projekt lokalnie¶

Klonowanie to proces tworzenia lokalnej kopii historii zmian. Dzięki temu możemy wprowadzić zmiany i zapisać je lokalnej kopii historii zmian, a następnie synchronizować historie zmian pomiędzy repozytoriami.

~$ git clone https://github.com/<MOJA-NAZWA-UŻYTKOWNIKA>/python101.git

W efekcie uzyskamy katalog python101 zawierający kopie plików, które będziemy zmieniać.

Skok do wybranej wersji z historii zmian¶

Klon repozytorium zawiera całą historię zmian projektu:

~$ cd python101
~/python101$ git log

commit 510611a351c7c3ff60e2506d8704e3f786fcedb7
Author: Janusz Skonieczny <...>
Date:   Thu Dec 11 15:37:46 2014 +0100

    git > source_code

commit f7019bc1f433eb4a6c2c88f8f48337c77e5e415e
Author: Janusz Skonieczny <...>
Date:   Thu Dec 11 15:26:16 2014 +0100

    req

commit 302fb3a974954ad936a825ba37519e145c148290
Author: wilku-ceo <...>
Date:   Thu Dec 11 11:05:43 2014 +0100

    poprawiona nazwa CEO

Możemy skoczyć do dowolnej z nich ustawiając wersje plików w kopii roboczej według jednej z wersji zapamiętanej w historii zmian.

~/python101$ git checkout 302fb3

Previous HEAD position was 510611a... git > source_code
HEAD is now at 302fb3a... poprawiona nazwa CEO

Zmiany można też oznaczyć czytelnym tagiem tak by łatwiej było zapamiętać miejsca docelowe. W przykładzie poniżej pong/z1 jest przykładową etykietą wersji plików potrzebnej podczas pracy z pierwszym zadaniem ćwiczenia z grą pong.

~/python101$ git checkout pong/z1

Tyle tytułem wprowadzenia. Wróćmy do ostatniej wersji i wprowadź jakieś zmiany.

~/python101$ git checkout master

Zmieniamy i zapisujemy zmiany w lokalnym repozytorium¶

Dopiszmy coś co pliku README i zapiszmy go na dysku. A następnie sprawdźmy pzy pomocy komendy git status czy nasza zmiana zostanie wykryta.

~/python101$ git status

On branch master
Your branch is up-to-date with 'origin/master'.

Changes not staged for commit:
  (use "git add <file>..." to update what will be committed)
  (use "git checkout -- <file>..." to discard changes in working directory)

    modified:   README.md

no changes added to commit (use "git add" and/or "git commit -a")

Następnie dodajmy zmiany do repozytorium. Normalnie nie zajmuje to tylu operacji, ale chcemy zobaczyć co się dzieje na każdym etapie.

~/python101$ git add README.md
~/python101$ git status
On branch master
Your branch is up-to-date with 'origin/master'.

Changes to be committed:
  (use "git reset HEAD <file>..." to unstage)

    modified:   README.md


~/python101$ git commit -m "Moja pierwsza zmiana!"
[master 87ec5f4] Moja pierwsza zmiana!
1 file changed, 1 insertion(+), 1 deletion(-)

~/python101$ git status
On branch master
Your branch is ahead of 'origin/master' by 1 commit.
  (use "git push" to publish your local commits)

nothing to commit, working directory clean

Zazwyczaj wszystkie operacje zapisania zmian w historii zawrzemy w jednej komendzie:

~/python101$ git commit -a -m "Moja pierwsza zmiana!"`

Wysyłamy zmiany do centralnego repozytorium¶

Na razie historia naszych zmian została zapisana lokalnie. Możemy w ten sposób pracować nad projektami jednak gdy chcemy podzielić swoim geniuszem ze światem, musimy go wysłać do repozytorium dostępnego przez innych.

~/python101$ git push origin master

Komenda push przyjmuje dwa parametry alias zdalnego repozytorium origin oraz nazwę gałęzi zmian master.

Sprawdź teraz czy w twoim repozytorium w serwisie GitHub pojawiły się zmiany.

Przypisujemy tagi do konkretnych wersji w historii zmian¶

Możemy etykietę przypisać do aktualnej wersji zmian:

~/python101$ git tag moja_zmiana

Lub wybrać i przypisać ją do wybranej wersji historycznej.

~/python101$ git log --pretty=oneline
87ec5f4d8e639365f360bc11b9b51629b909ee9d Moja pierwsza zmiana!
510611a351c7c3ff60e2506d8704e3f786fcedb7 git > source_code
f7019bc1f433eb4a6c2c88f8f48337c77e5e415e req
302fb3a974954ad936a825ba37519e145c148290 poprawiona nazwa CEO

~/python101$ git tag zmiana_ceo 302fb3a

~/python101$ git show zmiana_ceo
commit 302fb3a974954ad936a825ba37519e145c148290
Author: wilku-ceo <grzegorz.wilczek@ceo.org.pl>
Date:   Thu Dec 11 11:05:43 2014 +0100

    poprawiona nazwa CEO

diff --git a/docs/copyright.rst b/docs/copyright.rst
index 85feb38..431eb81 100644
--- a/docs/copyright.rst
+++ b/docs/copyright.rst
@@ -5,7 +5,7 @@
             <img alt="Licencja Creative Commons" style="border-width:0" src="ht
         Materiały <span xmlns:dct="http://purl.org/dc/terms/" href="http://purl
         udostępniane przez <a xmlns:cc="http://creativecommons.org/ns#" href="h
-        Centrum Edudkacji Europejsci</a> na licencji <a rel="license" href="htt
+        Centrum Edukacji Obywatelskiej</a> na licencji <a rel="license" href="h
         Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzyn
     </p>

Wysyłamy tagi do centralnego repozytorium¶

Etykiety które przypiszemy do wersji w historii zmian muszą zostać wypchnięte do centralnego repozytorium przy pomocy specjalnej wersji komendy push.

~/python101$ git push origin --tags --force

Parametr --tags mówi komendzie by wypchnęła nasze etykiety, natomiast --force wymusi zmiany w ew. istniejących etykietach — bez --force serwer może odrzucić nasze zmiany jeśli takie same etykiety już istnieją w centralnym repozytorium i są przypisane do innych wersji zmian.

Pobieramy zmiany z centralnego repozytorium¶

Jeśli już mamy klona repozytorium i chcemy upewnić się że mamy lokalnie najnowsze wersje plików (np. gdy nauczyciel zaktualizował przykłady lub dodał nowe pliki), to ciągniemy zmiany z centralnego repozytorium:

~/python101$ git pull

Ta komenda ściągnie historię zmian z centralnego repozytorium i zaktualizuje naszą kopię roboczą plików.

Materiały Python 101 udostępniane przez Centrum Edukacji Obywatelskiej na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowa.